Ontmoet de kunstenares: Joana Schneider

Joana Schneider staat bekend als een van de meest talentvolle jonge sterren van de Nederlandse kunstwereld. Haar gedurfde, indrukwekkende textielkunstwerken zijn onmiddellijk herkenbaar en beslist uniek. 

Kun je ons wat over je achtergrond vertellen en hoe je carrière als kunstenares begon?

Ik ben begonnen als sieradenmaker en werkte op zeer kleine schaal, ongeveer 5 bij 5 millimeter. Op een gegeven moment begon ik me beperkt te voelen door de schaal en voelde ik de neiging om grotere werken te maken. Dat leidde me naar de Koninklijke Academie in Den Haag, waar ik mijn belangstelling voor textiel en brei- en weeftechnieken volgde. 

Door mijn scriptie raakte ik geïnteresseerd in textielkunst die niet noodzakelijkerwijs wordt gedefinieerd door traditionele vaardigheden. Die nieuwsgierigheid leidde me naar het ambacht van vissers en nettenmakers. Rotterdam beschikt over de grootste zeehaven van Europa en de zee is alomtegenwoordig in Nederland. Ik ben geboren en getogen in München, dus dit was een opvallend contrast voor mij, en ik raakte gefascineerd door de maritieme industrie. Ik begon deze fascinatie conceptueel en fysiek in mijn werk te verwerken. 

Netten maken is een onderdeel van de textieltraditie dat door mannen wordt gedomineerd. Toen ik leerde van en begeleid werd door plaatselijke nettenmakers en vissers, voelde ik dat velen textielkunstenaars waren en zijn zonder het zelf te beseffen. De materialen die zij gebruiken zijn fysiek zeer veeleisend, maar ook de verschillende knooptechnieken vereisen veel finesse en zorgvuldigheid.

Naast de technieken die ik van de nettenmakers heb geleerd, pas ik ook nieuwe knoop- en wikkeltechnieken toe en bedenk ik zelf machines. De belangrijkste gespecialiseerde machine voor mijn creatieproces is een machine die meer dan 500 keer per minuut touw rond zijn eigen as draait. Hiermee kan ik verschillende garens strak om touw wikkelen. De techniek heet “gimping” (omwoelen) en komt dicht in de buurt van wikkelen. Ik heb de techniek vier jaar geleden ontwikkeld in samenwerking met het Textiel Museum Tilburg. Dit is een zeer belangrijk onderdeel van mijn proces omdat het me in staat stelt mijn materialen echt te personaliseren. 

Kun je ons wat meer vertellen over een doorsnee dag in je studio?

Welke kunstenaar heeft de grootste invloed op je gehad en waarom?

Claudy Jongstra heeft een grote invloed op mij gehad. Tijdens mijn studie heb ik stagegelopen op de boerderij van Claudy Jongstra die vlakbij Leeuwarden ligt. Claudy betrok me volledig bij haar dagelijkse werkzaamheden, wat een onschatbare ervaring was waar ik zeer dankbaar voor ben.

Duurzaamheid lijkt een grote rol te spelen in je werk; kun je ons daar iets meer over vertellen?

Ik heb mezelf van bij het begin de beperking opgelegd om alleen te werken met bestaande en gerecycleerde materialen. Dat kan touw en visnet zijn, maar ook oud meubilair zoals een deur uit een gebruikte kast of een rond tafelblad van een salontafel. Voor mijn installaties gebruik ik liever deze oude meubelonderdelen dan nieuw geproduceerde houten frames. Dat is mijn manier van doen. Maar wat ik echt niet wil doen is een morele boodschap afgeven of mensen voorlichten over hoe menselijk handelen en het milieu met elkaar samenhangen. Ik wil niet creëren met een moraliserende ondertoon.

Bovendien biedt deze beperkende factor ook grote kansen. Het klinkt misschien paradoxaal, maar beperkingen bieden mij de nodige vrijheid voor om te creëren. Je moet je maar voorstellen, ik werk al vier jaar met het materiaal touw en het heeft me in staat gesteld een bibliotheek van spannende texturen en vormen te creëren. 

Waar kijk je dit jaar het meest naar uit op de Affordable Art Fair Amsterdam?

Dit jaar toon ik Baby u Know, een grootschalige muurinstallatie waaraan ik drie jaar geleden ben begonnen. Het werk stelt op speelse wijze het hedendaagse moederschap in het digitale tijdperk aan de orde. Het sluit aan bij een digitale zelfenscenering en zelfpromotie die de relatie tussen moeder en kind heeft beïnvloed. Verschijnselen zoals het gebruik van kinderen voor promotiedoeleinden hebben fundamentele vragen opgeroepen over de digitale rechten en de privacy van kinderen. Het werk zal vergezeld zijn van een gloednieuwe reeks kleinschalige werken. Ik ben nu al erg enthousiast over hoe deze twee elementen zullen samenkomen op de Affordable Art Fair!

Met dank aan Joana Schneider voor het beantwoorden van onze vragen! Koop uw tickets voor de 16e editie van de Affordable Art Fair Amsterdam (26 – 30 oktober, de Kromhouthal) om Joana’s werk van dichtbij te zien in de stand van Rademakers Gallery.