Ontmoet de kunstenaar Jeff Robb

English version | Version française

Maak kennis met Jeff Robb, wiens fascinerende lenticulaire kunstwerk ‘Aperture 8 (Camille)’ deel uit zal maken van onze campagne voor de 16e editie van de Affordable Art Fair Brussels (5 – 9 februari, 2025, Tour & Taxis). Wij hadden een gesprek met de kunstenaar uit Londen om meer te weten te komen over zijn achtergrond, werkwijze, creatieve proces en meer. Lees hieronder het interview met Jeff. 

Hoi Jeff. Wij vinden het geweldig dat we uw werk kunnen laten zien in onze campagne voor 2024. Kunt u ons om te beginnen wat meer vertellen over hoe uw weg naar fotografie en holografie is begonnen en waardoor u werd geïnspireerd om deze kunstvormen te blijven onderzoeken? 

Ik maakte mijn eerste foto’s op de basisschool met een Polaroid camera. En die foto’s heb ik nog steeds. Later op de middelbare school had ik een geweldige leraar die me liet zien hoe je foto’s zelf kon ontwikkelen. Ik was dus al vanaf zeer jonge leeftijd gefascineerd door de fotografie en bouwde thuis ook mijn eigen donkere kamer. 

Mijn vader, hoogleraar in de Schone Kunsten, landschapsschilder en een fervent fotograaf, wilde helemaal niet dat ik naar de kunstacademie zou gaan. Tijdens mijn toelatingsgesprek voor de studierichting fotografie op de kunstacademie zei de interviewer: “Je bent al een goede fotograaf en ontwikkelaar. We zouden je in drie jaar nog iets beter kunnen maken, maar je beschikt al over de benodigde vaardigheden. Is er nog iets anders dat je zou kunnen studeren?” Ik vertelde dat ik goed was in biologie en dat ik die studierichting zou kunnen kiezen. De interviewer stelde voor om dat te doen en ook mijn vader haalde me over om een wetenschappelijke opleiding te volgen. Om het iedereen naar de zin te maken, studeerde ik plantkunde aan de universiteit van Leeds waar ik veel tijd doorbracht met fotograferen in het nationaal park Yorkshire Dales en in de donkere kamer van de universiteit. Hoewel ik een wetenschappelijke opleiding heb afgerond, ben ik er toch in geslaagd om veel tijd aan de fotografie te besteden. Nadat ik de wens van mijn ouders had vervuld, ging ik uiteindelijk naar de kunstacademie. 

Ik studeerde aan de universiteit van Loughborough bij Nick Phillips die ik ontmoette tijdens een tentoonstelling over landschapsfotografie die ik tijdens mijn vorige studie had gehouden. Hij regelde een ruimte voor me om een holografiestudio te bouwen, nadat ik een boek over dit onderwerp had gelezen. Doordat ik hologrammen maakte, kon ik mij aanmelden voor de Royal College of Art. Het lijkt misschien een beetje vreemd om van een wetenschappelijke opleiding naar de schone kunsten over te stappen, maar ze vonden een student met een wetenschappelijke achtergrond erg verfrissend in vergelijking met de zoveelste student beeldende kunst. 

Tijdens mijn opleiding aan de Royal College of Art werd een multiplexing-systeem geïntroduceerd waarmee wij hologrammen van een reeks van foto’s konden maken en niet alleen van stilstaande objecten. De opleiding beschikte tevens over een studio voor pulsholografie. Hierdoor kon ik bewegingen laten bevriezen en hologrammen van mensen maken. Er zijn dingen die je met de traditionele holografie kunt die met andere technieken nooit mogelijk zouden zijn; de manier waarop je het licht kunt manipuleren kan unieke beelden produceren. Het is in veel opzichten een geweldige kunstvorm die maar weinig mensen uitgebreid hebben onderzocht. Holografie brengt echter ook problemen met zich mee: enerzijds het licht en anderzijds de hoge kosten die ermee gepaard gaan. Voor het maken van hologrammen is heel veel geduld en aandacht voor detail vereist. Het is een zeer technisch proces en vereist meestal een volledig trillingsvrije omgeving met dure isolatietafels, laseroptica enz. Het is lastig om er alleen mee aan de slag te gaan en je moet het echt heel graag willen. Tijdens de opleiding werd ons verteld dat een holografiestudent 100 keer duurder was dan een student schilderkunst.  

Mijn vader, mijn docenten op de opleiding, Walter Clarke en Jonathan Ross, steunden mij allemaal op mijn pad om fulltime kunstenaar te worden. Zonder deze mensen, een beetje geluk en heel hard werken, was nooit gelukt. Het is eigenlijk een reeks van toevalligheden geweest die mij tot hier hebben gebracht. 

Kunt u het technische proces achter het ontstaan van uw lenticulaire kunstwerken toelichten?

Kort gezegd komt het erop neer dat je ofwel een camera gebruikt die over een rail loopt of meerdere camera’s die tegelijkertijd verschillende hoeken vastleggen. Deze beelden worden dan met behulp van software samengevoegd. Hierna worden de samengevoegde beelden afgedrukt en gebruik ik een lenticulaire lens (een plastic vel met talloze kleine ribbeltjes) om het driedimensionale effect te verkrijgen.

Je kunt het vergelijken met meubelmaken. Je begint met basismaterialen—zoals hout—en zet het meubelstuk ofwel rechttoe rechtaan in elkaar of je kiest voor een zeer gedetailleerde afwerking, net als een simpel meubel van IKEA of het complexe ontwerp van Chippendale-meubilair. Via beide methoden creëer je een functioneel meubelstuk, maar ze verschillen nogal qua vakmanschap en aanpak. 

Zo kan ook de lenticulaire fotografie eenvoudig lijken: maak een paar foto’s, voeg ze samen, druk ze af en voeg een lens toe. Het klinkt heel simpel, maar de uitvoering is nog wat anders. Het meest gangbare type lenticulaire fotografie wordt gebruikt om beelden te creëren die tussen twee beelden wisselen. Maar met deze vorm houd ik me dus helemaal niet bezig.  

Hoe verliep uw overstap van analoge naar digitale fotografie en van holografische naar lenticulaire beelden? 

In het begin van de jaren 2000 hielp ik Chris Levine met zijn portret van de koningin in Buckingham Palace. Op dat moment was de digitale fotografie al wat verder ontwikkeld en kon bijna tippen aan de traditionele fotografie met een 35 mm lens. 

Door grootformaat digitale printers werd lenticulaire fotografie in grote formaten mogelijk. Ik maakte de belangrijke overgang mee van traditionele analoge, zilverhalogenide methoden naar digitale camera’s, grote digitale printers, gespecialiseerde lenzen en computersoftware. Lenticulaire foto’s worden al meer dan 100 haar gemaakt en het is dus geen nieuwe techniek, maar door de overstap naar digitale fotografie werd deze techniek betaalbaarder en schaalbaar. Ik kan tegenwoordig werken van tot wel drie bij twee meter maken, iets wat onmogelijk is met holografie. 

De mogelijkheid om zelf grote formaten af te drukken en de beelden te manipuleren, te veranderen of te verbeteren, was voor mij van doorslaggevend belang bij de ontwikkeling van mijn kunst. Het was voor mij een transformerende ervaring om mij in dit proces te kunnen onderdompelen. 

Uw werk ‘Aperture 8 (Camille)’ is dit jaar te zien in de campagne voor de Affordable Art Fair Brussels. Kunt u ons iets meer vertellen over dit werk? 

Het werk ‘Aperture 8 (Camille)’ weerspiegelt mijn grote en oneindige fascinatie voor het lichaam als onderwerp. Ansel Adams zei ooit dat “fotografie een sobere en felle poëzie van de werkelijkheid is”, en ik geloof dat dit een treffende omschrijving is van de essentie van de fotografie van het menselijk lichaam. Dit onderwerp is intrinsiek gewoon zo complex. En was natuurlijk honderden jaren het brood en de boter van de beeldende kunst. 

In dit werk wordt het schijnbaar onmogelijke mogelijk, en zodoende is ‘Aperture 8 (Camille)’ een natuurlijke doorontwikkeling van mijn serie ‘Unnatural causes’. Ik probeer de fotografie permanent opnieuw uit te vinden door met eenvoudige, maar diepgaande ideeën aan de slag te gaan. 

Het is een uitdaging om tot goede, eenvoudige ideeën te komen, omdat het verleidelijk kan zijn om een foto met rekwisieten en achtergronden te ingewikkeld te maken. In zowel de serie ‘Unnatural Causes’ als ‘Aperture’ gebruikte ik een simpel gegeven als uitgangspunt – een lichaam in een gedefinieerde ruimte – en ben ik dit driedimensionaal gaan uitwerken. Het doel was om iets te creëren dat zowel eenvoudig als geraffineerd was. Ik kon de aparte lichaamsdelen op deze manier benadrukken en met licht experimenteren. We hebben met talloze modellen gewerkt, want elk mens heeft unieke kenmerken en een eigen dynamiek. Sommige mensen gaan juist proactief te werk en anderen hebben meer sturing nodig.

In eerste instantie kwam het idee voor de serie ‘Aperture’ in me op door een sculptuur die ik zag. Een stuk hout met een gat erin dat op een platform stond. 3D-beelden worden analoog aan het menselijk gezichtsvermogen doorgaans horizontaal opgenomen. Voor deze serie werd het camerasysteem echter verticaal ingezet en daarna 90 graden gedraaid. Op deze manier lijkt het alsof de modellen de zwaartekracht trotseren met houdingen die in het echt niet mogelijk zouden zijn. Desondanks worden de beelden door kijkers als normaal of mogelijk beschouwd. De naam ‘Camille’ verwijst naar de naam van het model.  

Waardoor werd u in eerste instantie aantrokken door lenticulaire fotografie en hoe is uw aanpak door de jaren heen veranderd? 

Mijn interesse in lenticulaire fotografie werd aangewakkerd door mijn verlangen om alle mogelijkheden van deze techniek te onderzoeken. Ik streef ernaar om de grenzen van wat met lenticulaire fotografie mogelijk is te verleggen en mezelf continu te ontwikkelen door het volledige potentieel van dit medium te benutten. Hoewel ik niet weet of er als zodanig sprake is van progressie, probeer ik toch permanent te innoveren en te voorkomen dat ik mezelf herhaal.  

Onlangs ben ik aan de slag gegaan met grootschalige sculpturen van roestvrij staal met de titel ‘Affinity’. Daarnaast ben ik abstract gaan schilderen om deze werken uiteindelijk in lenticulaire kunst om te zetten. Hoewel dit misschien geen lineaire ontwikkeling lijkt, staat het wel voor een verandering van aanpak. Op technisch gebied ben ik steeds beter geworden. Tegenwoordig gebruik ik multiple full-frame fotografie, meerdere camera rigs met computerbesturing en perfect afgestemde set-ups. Dat zou ik 20 jaar geleden nooit hebben kunnen doen. Ik waag me nu dus aan projecten die veel lastiger en veel duurder zijn, en die op hun beurt tot een hoogwaardiger resultaat leiden. 

Hoe ziet uw creatieve proces eruit?  

Ik lees veel boeken over filosofie, psychologie en natuurkunde. Ik geloof dat er nog zoveel te ontdekken valt over het universum en de materie. We hebben nog steeds geen volledig begrip van concepten zoals tijd, licht, ons bestaan – hoe we hier zijn gekomen—ik ben gefascineerd door deze fundamentele kwesties. Als ik over nieuwe ideeën nadenk, kom ik altijd weer uit bij deze fundamentele zaken en probeer ik steeds weer met een schone lei te beginnen. 

Het begint met het lezen van boeken. Ik word maar zeer zelden geïnspireerd door andere kunstenaars. Er zijn natuurlijk fantastische kunstenaars, zoals James Turrell, die op een geweldige manier met licht werkt. Zijn werken kunnen ongelofelijke emoties opwekken. Maar ik wordt niet echt beïnvloed door andere kunstenaars. Ik ben geïnteresseerd in ideeën en denk hier vervolgens lang over na, maak tekeningen, notities en schetsen en ga dagdromen.  

Volgens mij is onze wereld vol van onbelangrijke ruis en ik streef er juist na om deze ruis weg te nemen en me te focussen op wat echt telt. Vanuit artistiek oogpunt probeer ik dus terug te gaan naar de rudimentaire en fundamentele zaken. Ik probeer visuele ideeën uit, vereenvoudig ze en breng ze terug tot de essentie. Door die vereenvoudiging van beelden houdt de kijker ruimte over voor zijn eigen fantasie, terwijl complexe beelden vaak eerst moeten worden geïnterpreteerd.

Hoe ziet een typische dag als kunstenaar er voor u uit? 

Ik zou zeggen dat er geen typische dag is. De ene dag lees ik misschien de hele dag, terwijl ik op een andere dag bezig ben met een fotosessie. Ook als kunstenaar ben je soms met andere zaken bezig – ik moet bijvoorbeeld ook mijn administratie bijhouden of aan opdrachten werken, zoals het actuele project voor een restaurant.

Elke dag is weer anders en ik doe maar zelden twee keer hetzelfde. Ik heb soms een paar dagen geen inspiratie en dan opeens weet ik ‘s ochtends dat ik naar de studio moet om een idee uit te werken. Het ergste wat je volgens mij kunt doen, is om iets te forceren. Soms is een dag waarin je kunt dagdromen of ideeën kunt laten opkomen net zo waardevol als een dag hard werken. 

Op welk moment van uw carrière bent u het meest trots? 

Ik geloof dat het beste nog moet komen. Het klinkt misschien als een cliché, maar voor mij klopt dat wel. Ik ben niet iemand die in het verleden blijft hangen. Ik ben altijd benieuwd naar wat er nog zal komen.

Dat gezegd hebbende, was de fotosessie met Dr. Dre in LA een belangrijke ervaring voor mij en één van de hoogtepunten van mijn carrière. 

Wat was de meest gedenkwaardige reactie van een persoon op uw werk? 

Ik maak kunst, maar verkoop die niet zelf, dus heb ik niet vaak rechtstreeks contact met kopers. Ik ontvang wel ontroerende brieven van mensen die hun vreugde uiten over het feit dat ze een van mijn werken bezitten. Ze vertellen vaak dat ze steeds weer iets nieuws in het werk ontdekken als ze ernaar kijken. De wetenschap dat mijn kunst mensen blij maakt en voor anderen waardevol is, maakt me ongelofelijk dankbaar. Wat wil je nog meer? 

Hoe zou u de Affordable Art Fair omschrijven?

Veel van mijn vrienden die zich niet echt met kunst bezighouden, vertelden me dat ze een werk tijdens de Affordable Art Fair hadden gekocht. De beurs werkt drempelverlagend en maakt kunst toegankelijker voor een groter publiek. De aanpak van de beurs is verfrissend. Ik vind dit model een geweldige vondst van Will Ramsay. Hiermee heeft hij kunst met succes gedemocratiseerd. In tegenstelling tot andere beurzen waar bezoekers misschien het gevoel hebben dat ze worden beoordeeld of zich onder druk gezet voelen, biedt de Affordable Art Fair een meer ontspannen sfeer. 

Koop uw tickets voor de 18e editie van Affordable Art Fair Brussels (5 – 9 februari, 2025, Tour & Taxis) om het werk van Jeff van dichtbij te zien in de stand van Envie d’art.